Gregor Hildebrandt Der Raum ist die Miete

Almine Rech is pleased to present ‘Der Raum ist die Miete’ (The Room is the Rent), an exhibition of new work by Berlin artist Gregor Hildebrandt. This is his third solo show at Almine Rech Brussels—and his eighth with the gallery—featuring all new works in keeping with his oeuvre, which has consistently focused on the reinvention of analog audio and visual materials such as tape cassettes and vinyl records into mixed-media paintings, sculptures, and immersive installations.

This signature manoeuver can be traced back to a pivotal moment in Hildebrandt’s career when, in art school in 1997, he felt the inspiration to record a song by the band Einstürzende Neubauten onto tape cassette, only to unspool the tape, cut it up, and glue it into one of the conceptual notebooks with which he documented his painting process. Employing the idea that the artwork might possess a silent and invisible dimension which can only be realized in the mind of the viewer, Hildebrandt went on to produce a diverse range of works in this vein over the past two decades, including not only paintings incorporating audio tape, but also wall and floor works made out of cassettes and cassette cases, and installations of free-standing pillars and walls made out of compression-molded vinyl records.

The show begins with a fake-ceiling installation (his first ever installation of this variety) made from multi-colored vinyl EPs by the Munich-based band Paar—specifically, the album 'Hone', which was the very first release from Grzegorzki Records, the record label that Hildebrandt launched with the artist Alicja Kwade in 2018. Moving into the central exhibition space, Hildebrandt has installed white ingrain wallpaper (a textured wallpaper found in many Berlin flats), as well as an old light switch from a past apartment. Titled after a song by Tocotronic, ‘Die Dinge um mich ergeben ein Muster’ (The Things around me create a Pattern, 2018) situates the viewer in a sort of archetypal dream home, like a Proustian reverie triggered by some sensory association.

A variety of works hang over the ingrain wallpaper, each of them building upon earlier works from the artist’s career in a different way. For instance, a small work made by applying copper elements from audio cassette tape to canvas is in fact a miniature recreation of a much larger piece in the same style, shown at Almine Rech Paris in 2017. This pattern of revisiting earlier work resonates thematically with the sampling and resampling of recording culture, and is explicitly acknowledged in Hildebrandt’s 'Rip Off' series: painting works in which the artist creates both positive and negative versions of the same image. In the 'Rip Off' piece featured here, titled ‘Die Tränen des Triton’ (The Tears of Triton, 2019) we see a positive image of foam floating on the river Spree, capturing an arabesque pattern that is visually and conceptually echoed in a neighboring pair of paintings made from cut vinyl.

Both of these vinyl paintings see the artist deploy new motifs: one in mixed shades of blue, green and purple (titled ‘Albion’, 2019) is made from the same EP by Paar as the ceiling installation, and features an abstract wave motif; and another one in black (titled ‘Midnight Oil’, 2019), made from salvaged records, features white snaking lines dissecting an all-over grid, in homage to the artist Imi Knoebel. These works are joined by an almost completely white painting with a riot of color in one corner, which was made by covering a canvas with the beginnings and ends of cassette tape, which are always either white, transparent, or brightly colored, in distinction to the dark brown of the magnetized portion.

Moving further into the exhibition, the viewer is greeted by a series of nine views of the interior of the artist’s current apartment in Berlin, from which the show takes its title, ‘Der Raum ist die Miete’ (The Room is the Rent). The images are printed across cassette racks, giving one the feeling of being in a time capsule from a few decades back. Viewing the works from left to right around the room, one virtually enters, circumambulates, and leaves his apartment through the artist’s perspective. With a nod to Bruce Nauman and his video installation ‘Mapping the studio I’ (2001), Hildebrandt sheds light on the space from which his ideas emerge. One of the apartment views features an etching by Hildebrandt’s mentor and inspiration, the artist and set designer Thomas Gruber, which references Marivaux’s ‘The Game of Love and Chance’. This image speaks to the natural evolution of an artist influenced by friends and teachers both young and old.

Hildebrandt’s art defies neat categorization, in that he counterposes formally reductive artistic styles such as minimalism and abstract expressionism with a rich pastiche of personal and inter-textual references. Accordingly, references to the work of art historical heavyweights like Robert Motherwell and Fred Sandback are of equal importance to his artistic practice as the work of Thomas Gruber, and the songs of popular musicians like Portishead and Leonard Cohen carry equal weight to the music of Paar. Freely constructing his own artistic cosmology from that which surrounds him, Hildebrandt masterfully splices and reconfigures both the material and immaterial, the personal and the collective: an invitation to dance to the music that only we can hear.

La galerie Almine Rech a le plaisir de présenter 'Der Raum ist die Miete' (La Chambre est le Loyer), une exposition de travaux récents de l’artiste berlinois Gregor Hildebrandt. Cette troisième exposition personnelle à la galerie Almine Rech Bruxelles - sa huitième pour la galerie – rassemble des pièces inédites qui se situent dans la continuité de son œuvre, depuis longtemps consacrée à la reconfiguration de matériaux audio et vidéo analogiques - cassettes et disques vinyle – en tableaux de techniques mixtes, sculptures ou installations immersives.

Ce choix caractéristique remonte à un moment clé de la carrière de l’artiste : en 1997, alors qu’il est encore étudiant, il ressent le besoin d’enregistrer un morceau du groupe Einstürzende Neubauten sur une cassette, puis de dérouler, découper et coller la bande magnétique dans l’un des cahiers conceptuels qu’il utilise pour documenter son travail de peintre. Partant de l’idée qu’une œuvre peut potentiellement revêtir une dimension silencieuse et invisible qui ne peut se réaliser que dans l’esprit de celui qui la regarde, Gregor Hildebrandt réalise alors au cours des deux dernières décennies un ensemble de pièces variées : tableaux intégrant des bandes magnétiques, mais aussi œuvres murales ou au sol, constituées de cassettes ou de boîtiers de cassettes, ainsi que des installations - piliers ou murs - composées de disques vinyle moulés par compression.

L’exposition s’ouvre sur une installation en faux plafond (sa toute première du genre) réalisée à partir de vinyles multicolores du groupe munichois Paar – plus précisément l’album 'Hone', première référence de Grzegorzki Records, label créé en 2018 par Hildebrandt et l’artiste Alicja Kwade. Dans l’espace central de l’exposition, Hildebrandt a posé du papier peint 'ingrain' (un papier texturé couramment utilisé dans les appartements berlinois) de couleur blanche, ainsi qu’un vieil interrupteur provenant d’un ancien appartement. Tirant son nom d’un morceau de Tocotronic, 'Die Dinge um mich ergeben ein Muster' (Les choses qui m’entourent forment un motif, 2018) plonge le spectateur dans une sorte de maison-témoin idéale, une rêverie proustienne déclenchée par une association sensorielle.

Différentes pièces sont accrochées sur ce papier peint 'ingrain' ; chacune est une déclinaison nouvelle des travaux antérieurs de l’artiste. Par exemple, telle petite œuvre réalisée par application sur toile d’éléments cuivrés de cassettes audio est en fait une reconstitution miniature d’une pièce beaucoup plus grande du même style, exposée à la galerie Almine Rech Paris en 2017. Cette façon de revisiter des œuvres antérieures n’est pas sans rappeler la thématique du 'sampling' – échantillonnage, ré-échantillonnage – propre à la culture du disque, que Hildebrandt exprime clairement dans sa série 'Rip Off', tableaux dans lesquels l’artiste propose des versions en positif et en négatif de la même image. Dans la l’œuvre de la série 'Rip Off' présentée ici, 'Die Tränen des Triton' (Les larmes de Triton, 2019), on peut voir une image d’écume en positif flottant sur la Spree et formant une arabesque qui résonne visuellement et conceptuellement avec les deux tableaux avoisinants, composés de galettes vinyles découpées.

À travers ces deux tableaux, l’artiste déploie de nouveaux motifs: l’un, dans des tons mêlés de bleu, vert et violet ('Albion', 2019) est constitué du même album de Paar que l’installation au plafond, et comporte un motif ondulant abstrait; l’autre, en noir ('Midnight Oil', 2019), réalisé à partir de disques récupérés, comporte des lignes blanches qui serpentent et découpent une grille, en hommage à l’artiste Imi Knoebel. À ces deux œuvres s’ajoute un tableau presque entièrement blanc, avec une touche de couleur dans un coin, réalisé en recouvrant la toile d’entames de bandes de cassettes audio, qui sont toujours blanches, transparentes ou de couleurs vives, contrairement au brun foncé de la partie magnétique.

Plus loin, le spectateur est accueilli par une série de neuf vues intérieures de l’actuel appartement berlinois de l’artiste, qui donne son titre à l’exposition 'Der Raum ist die Miete' (La Chambre est le Loyer). Les images sont imprimées sur des rangements de cassettes, ce qui donne l’impression d’un retour en arrière de plusieurs décennies. En parcourant les œuvres de gauche à droite, on entre, on déambule et on sort de l’appartement, virtuellement, avec la perspective de l’artiste. Dans un clin d’œil à Bruce Nauman et son installation vidéo 'Mapping the studio I' (2001), Hildebrandt nous laisse entrevoir l’espace où ses idées émergent. Dans l’une des vues de l’appartement, on aperçoit une gravure de l’artiste et scénographe Thomas Gruber, mentor et inspirateur de Hildebrandt, qui fait référence au Jeu de l’amour et du hasard de Marivaux. Cette image témoigne de l’évolution naturelle d’un artiste influencé par ses amis et ses professeurs, jeunes ou moins jeunes.

L’art de Hildebrandt échappe à toute catégorie, parce qu’il oppose des styles artistiques formellement réducteurs, comme le minimalisme ou l’expressionnisme abstrait, à un riche pastiche fait de références personnelles et intertextuelles. Ainsi, l’influence de « poids-lourds » de l’art comme Robert Motherwell ou Fred Sandback importe autant pour son cheminement artistique que l’œuvre de Thomas Gruber, et les morceaux pop de Portishead et Leonard Cohen pèsent autant que ceux de Paar. En se composant librement une cosmologie artistique à partir de son environnement, Hildebrandt associe et reconfigure avec une grande maîtrise le matériel et l’immatériel, le personnel et le collectif: il nous invite ainsi à danser sur une musique que nous seuls pouvons entendre.

Almine Rech presenteert met trots ‘Der Raum ist die Miete’ (De Kamer is de Huur), een tentoonstelling met nieuw werk van de Berlijnse kunstenaar Gregor Hildebrandt. Dit is zijn derde solotentoonstelling bij Almine Rech Brussel — en zijn achtste bij de galerie — met alle nieuwe werken die in lijn zijn met zijn oeuvre, dat altijd gericht is geweest op de heruitvinding van analoge audio- en visuele materialen zoals cassettebandjes en vinylplaten tot 'mixed media'-schilderijen, beeldhouwwerken en immersieve installaties.

Deze onderscheidende werkwijze is terug te voeren op een kantelpunt in de carrière van Hildebrandt. Toen hij in 1997 op de kunstschool zat, nam hij een liedje van de band Einstürzende Neubauten op een cassettebandje op, waarna hij het bandje afwikkelde en in stukken knipte. Vervolgens plakte hij het in een van de conceptuele notitieboeken die hij gebruikte om zijn schilderproces vast te leggen. In de afgelopen twee decennia produceerde Hildebrandt allerlei werken vanuit de gedachte dat het kunstwerk een stille, onzichtbare dimensie kan bezitten, die pas werkelijkheid wordt in de geest van de toeschouwer. Zo maakte hij niet alleen schilderijen met geluidsband, maar ook wand- en vloerkunstwerken gemaakt van cassettes en cassettedoosjes en installaties van vrijstaande pijlers en wanden die vervaardigd zijn van onder druk gegoten vinylplaten.

De tentoonstelling begint met een installatie van een imitatieplafond (zijn allereerste installatie van dit type) gemaakt van meerkleurige vinyl langspeelplaten van de band Paar uit München — meer specifiek het album ‘Hone’: de allereerste release van Grzegorzki Records, het platenlabel dat Hildebrandt samen met de kunstenaar Alicja Kwade oprichtte in 2018. In de centrale tentoonstellingsruimte heeft Hildebrandt wit rauhfaserbehang aangebracht (een behang met ruwe textuur dat in veel Berlijnse flats wordt gebruikt), evenals een oude lichtschakelaar uit een voormalig appartement. Dit werk is genoemd naar een liedje van Tocotronic, ‘Die Dinge um mich ergeben ein Muster’ (De dingen rondom mij creëren een patroon, 2018) en situeert de toeschouwer in een soort archetypische droomwoning, als een Proustiaanse mijmering die wordt opgewekt door een bepaalde sensorische associatie.

Op het rauhfaserbehang zijn diverse kunstwerken opgehangen, die elk op een andere manier verwijzen naar eerdere werken uit de carrière van de kunstenaar. Zo is er bijvoorbeeld een klein werk, gemaakt door koperen onderdelen uit een cassettebandje te bevestigen op canvas, dat in feite een miniatuurversie is van een veel groter werk in dezelfde stijl, dat in 2017 werd tentoongesteld bij Almine Rech Parijs. Dit patroon van terugverwijzen naar eerder werk komt in thematisch opzicht overeen met het (her)gebruik van samples in de muziekopnamecultuur en wordt uitdrukkelijk erkend in de ‘Rip Off’-reeks van Hildebrandt: schilderwerken waarin de kunstenaar zowel positieve als negatieve versies van dezelfde afbeelding creëert. In het hier gepresenteerde ‘Rip Off’-kunstwerk, met de titel ‘Die Tränen des Triton’ (De tranen van Triton, 2019), zien we een positief beeld van foam dat op de rivier de Spree drijft, met een arabeskpatroon dat visueel en conceptueel wordt weerspiegeld in een naburig paar schilderijen van gesneden vinyl.

In beide vinylschilderijen past de kunstenaar nieuwe motieven toe: de een, in gemengde tinten blauw, groen en paars (getiteld ‘Albion’, 2019) is gemaakt van dezelfde langspeelplaat van Paar als de plafondinstallatie en vertoont een abstract golfmotief; de ander, in zwart (getiteld ‘Midnight Oil’, 2019), is gemaakt van geredde platen en toont witte kronkelige lijnen die een rooster doorsnijden als eerbetoon aan de kunstenaar Imi Knoebel. Deze werken zijn samengevoegd met behulp van een bijna volledig wit schilderij dat in één hoek een uitbarsting van kleur vertoont, gemaakt door een canvas te bedekken met de begin- en eindstukjes van cassetteband. Deze zijn altijd wit, transparant of heldergekleurd, in tegenstelling tot het donkerbruin van het magnetische gedeelte.

Als de bezoeker verder gaat, wordt hij begroet door negen voorstellingen van het interieur van het huidige appartement van de kunstenaar, waar de naam van de tentoonstelling aan is ontleend: ‘Der Raum ist die Miete’ (De kamer is de huur). De afbeeldingen zijn afgedrukt op cassetterekken, waardoor de toeschouwer het gevoel krijgt een paar decennia terug in de tijd te reizen. Wanneer de werken van links naar rechts worden bekeken, stapt de toeschouwer virtueel de kamer binnen, loopt rond en verlaat het appartement vanuit het perspectief van de kunstenaar. Met een knipoog naar Bruce Nauman en zijn video-installatie ‘Mapping the studio I’ (2001) werpt Hildebrandt licht op de kamer waar zijn ideeën ontstaan. Eén van de voorstellingen van het appartement bevat een ets van de mentor en inspiratiebron van Hildebrandt: de kunstenaar en decorontwerper Thomas Gruber, waarin wordt verwezen naar het theaterstuk ‘Le jeu de l'amour et du hasard’ (Het spel van de liefde en het lot) van de Franse schrijver Marivaux. Deze afbeelding weerspiegelt de natuurlijke ontwikkeling van een kunstenaar onder invloed van vrienden en leraren, jong en oud.

De kunst van Hildebrandt laat zich niet eenvoudig categoriseren, in de zin dat hij formeel-reductieve kunststijlen zoals het minimalisme en abstract expressionisme verrijkt met een uitgebreid palet van persoonlijke en intertekstuele verwijzingen. Het werk van historische zwaargewichten in de kunstwereld, zoals Robert Motherwell en Fred Sandback, is even belangrijk voor zijn artistieke ontwikkeling als het werk van Thomas Gruber, en de liedjes van populaire musici als Portishead en Leonard Cohen zijn even belangrijk als die van Paar. Hildebrandt bouwt zijn eigen artistieke kosmos van alles wat hem omringt. Op meesterlijke wijze verbindt en hermodelleert hij het materiële en immateriële, het persoonlijke en collectieve: een uitnodiging om te dansen op muziek die alleen wijzelf kunnen horen.